Ontslagrecht in het onderwijs
Medewerkers openbaar onderwijs geen ambtenaar meer
Door de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) is per 1 januari 2020 de rechtspositie van medewerkers in het openbaar onderwijs veranderd. Deze medewerkers vallen niet langer onder het ambtenarenrecht. Voor hen geldt nu ook het private arbeidsrecht, zoals dat al op medewerkers in het bijzonder onderwijs en werknemers in het bedrijfsleven van toepassing is.
Nieuwe wetgeving
De wetwijziging in de rechtspositie geldt voor alle medewerkers in de volgende openbare onderwijsinstellingen:
- Primair onderwijs voor basisonderwijs en speciaal onderwijs
- Voortgezet onderwijs
- Universiteiten en universitaire medische centra
- Onderzoeksinstellingen
Meer informatie
Ontslagrecht openbaar onderwijs
De wijziging betreft ook het ontslagrecht. Als je in het openbaar onderwijs werkt, kan je werkgever nu je dienstverband beëindigen vanwege de in de wet genoemde (voldragen) ontslaggronden:
Werk je in het onderwijs en heb je te maken met (dreigend) ontslag? Onderteken niets, maar win zo snel mogelijk juridisch advies in.
Wat verandert er voor medewerkers in het onderwijs nu zij niet meer onder het ambtenarenrecht, maar het private arbeidsrecht vallen?
Met de inwerkingtreding van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (WNRA) zijn leraren en docenten dus niet langer ambtenaren, maar vallen zij onder het private arbeidsrecht. Dit brengt een aantal veranderingen met zich mee, waaronder:
- Andere arbeidsvoorwaarden: Leraren en docenten vallen nu onder de cao voor het bijzonder onderwijs of de cao voor het openbaar onderwijs, in plaats van onder de ambtenaren-cao. Hierdoor kunnen er verschillen ontstaan in arbeidsvoorwaarden, zoals salaris en vakantiedagen.
- Ontslagbescherming: Als gevolg van de overgang naar het private arbeidsrecht hebben leraren en docenten nu dezelfde ontslagbescherming als werknemers in het bedrijfsleven. Hierdoor kan het lastiger zijn om iemand te ontslaan, maar is er ook meer bescherming voor de werknemer.
- Andere rechtsbescherming: In plaats van de bestuursrechter, kunnen leraren en docenten nu terecht bij de kantonrechter als zij een geschil hebben met hun werkgever. Ook is het nu mogelijk om in hoger beroep te gaan.
- Re-integratie: Als een leraar of docent ziek wordt, moet de werkgever zich inspannen om deze persoon te laten re-integreren. Het UWV is hierbij betrokken en kan bijvoorbeeld een deskundigenoordeel geven.
Kortom, door de overgang naar het private arbeidsrecht zijn er een aantal veranderingen voor leraren en docenten, onder andere op het gebied van arbeidsvoorwaarden, ontslagbescherming en rechtsbescherming. Het is belangrijk dat leraren en docenten zich bewust zijn van deze veranderingen en zich hierop voorbereiden.
Waarom heeft deze wetswijziging plaatsgevonden?
Leraren en docenten vielen voorheen onder het ambtenarenrecht, omdat zij werkzaam waren in het openbaar onderwijs. Het ambtenarenrecht is echter een specifiek rechtsgebied dat alleen van toepassing is op ambtenaren. Door de normalisering van de rechtspositie van ambtenaren, ook wel bekend als de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (WNRA), is ervoor gekozen om de rechtspositie van ambtenaren zoveel mogelijk gelijk te trekken met die van werknemers in het private arbeidsrecht.
De belangrijkste reden hiervoor is dat het voor ambtenaren moeilijker was om over te stappen naar een baan in het bedrijfsleven, omdat hun arbeidsvoorwaarden en ontslagbescherming anders waren dan die van werknemers in het private arbeidsrecht. Door de normalisering wordt het voor ambtenaren makkelijker om de overstap te maken en worden zij op arbeidsrechtelijk vlak gelijkgesteld met werknemers in het bedrijfsleven.
Voor leraren en docenten betekent dit dat zij nu onder de cao voor het bijzonder onderwijs of de cao voor het openbaar onderwijs vallen, in plaats van onder de ambtenaren-cao. Dit kan gevolgen hebben voor hun arbeidsvoorwaarden en rechtspositie, maar het biedt hen ook meer mogelijkheden om over te stappen naar een baan in het bedrijfsleven.
Gebruikelijke ontslagprocedures in het onderwijs
Voor leraren en docenten gelden in principe dezelfde ontslagprocedures als voor andere werknemers in het private arbeidsrecht. Er zijn twee hoofdprocedures voor ontslag:
- Ontslag met wederzijds goedvinden: Dit is een vrijwillige vorm van ontslag waarbij de werkgever en werknemer in onderling overleg besluiten de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Bij deze vorm van ontslag worden afspraken gemaakt over bijvoorbeeld de ontslagvergoeding en de einddatum van het dienstverband.
- Ontslag via de kantonrechter of het UWV: Als de werkgever het dienstverband wil beëindigen zonder dat de werknemer daarmee instemt, kan de werkgever de kantonrechter of het UWV om toestemming vragen voor het ontslag. Welke van deze procedures gevolgd moet worden, hangt af van de reden voor het ontslag. Bij ontslag om bedrijfseconomische redenen of langdurige arbeidsongeschiktheid moet de werkgever bij het UWV zijn, in alle andere gevallen bij de kantonrechter.
In het onderwijs zijn er wel specifieke regels en procedures voor ontslag, bijvoorbeeld in de cao voor het bijzonder onderwijs of de cao voor het openbaar onderwijs. Zo kan bijvoorbeeld in de cao zijn afgesproken dat een werkgever een bepaalde procedure moet volgen bij ontslag, bijvoorbeeld door het inschakelen van een onafhankelijke ontslagcommissie. Ook kan er in de cao zijn afgesproken dat er een verplichte ontslagvolgorde geldt, bijvoorbeeld op basis van anciënniteit.
Het is dus belangrijk om de specifieke regels en procedures in de cao goed te kennen als het gaat om ontslag in het onderwijs. Om deze reden raden we dan ook aan om contact met onze arbeidsrechtjuristen en ontslagspecialisten op te nemen om uw rechten en plichten te waarborgen.
Vragen? Wij helpen
Heb je een vraag over (dreigend) ontslag of wil je een deskundige beoordeling van jouw specifieke ontslagsituatie? Neem contact op met de ervaren arbeidsrechtjuristen en ontslagspecialisten van het Juridisch Centrum voor een geheel vrijblijvend en gratis eerste advies.
Wij zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 18.00 uur. Bel 085 - 029 5410 (lokaal tarief) of stel je vraag via ons contactformulier voor werknemers.
