Cao: wat is het en waar heb je recht op?

Aanvullende arbeidsvoorwaarden voor werknemers

In de wet is veel geregeld over het arbeidsrecht. De tussen jou en je werkgever gemaakte afspraken zijn opgenomen in de individuele schriftelijke arbeidsovereenkomst. Veel werknemers vallen daarnaast nog onder een cao, een collectieve arbeidsovereenkomst. Hierin zijn aanvullende regels en arbeidsvoorwaarden opgenomen. Wanneer bepalingen uit de cao in strijd zijn met afspraken zoals die in de individuele arbeidsovereenkomst zijn opgenomen, gaan de regelingen uit de cao voor. Wat is er in jouw geval van toepassing? En waar heb je recht op? Het Juridisch Centrum geeft je graag advies.

Wel of geen cao van toepassing op jouw arbeidsovereenkomst?

Een cao kan op verschillende manieren van toepassing zijn op jouw arbeidsovereenkomst:

• Zowel jij als je werkgever zijn lid van een vakbond die partij is bij de cao, en je werkgever valt ook onder de werkingssfeer van de cao;
• Je werkgever valt onder de werkingssfeer van een cao die algemeen verbindend is verklaard (AVV);
• In jouw arbeidsovereenkomst is een zogeheten incorporatiebeding opgenomen. Dan staat er zoiets als: ‘Op deze arbeidsovereenkomst is de cao … van toepassing.’

Werkgeversvereniging of werknemersorganisatie

Werkgevers kunnen rechtstreeks of via een brancheorganisatie lid worden van een werkgeversvereniging. Bijvoorbeeld van VNO-NCW of MKB Nederland.
Werknemers kunnen zich aansluiten bij een vakbond. De bekendste vakbonden zijn FNV, CNV en De Unie.

Algemeen Verbindend Verklaard (AVV)

Door het algemeen verbindend verklaren van een cao geldt die cao voor alle bedrijven in een bepaalde branche. Alle werkgevers en werknemers moeten zich dan aan die cao houden. Ook als zij niet lid zijn van een werkgeversorganisatie of vakbond die deze cao hebben afgesloten.

Incorporatiebeding

Een incorporatiebeding is een bepaling in de arbeidsovereenkomst, waarin de cao op die arbeidsovereenkomst van toepassing wordt verklaard. Als een werkgever gebonden is aan een cao, zal hij meestal in de arbeidsovereenkomsten een dergelijk beding opnemen. Op die wijze is de werkgever er zeker van dat werknemers die geen lid zijn van een vakbond aan de cao gebonden zijn.

Afwijking van cao soms mogelijk

In sommige gevallen mag je werkgever afwijken van de cao, zelfs als dit in jouw nadeel is. Dit is afhankelijk van de manier waarop jij en je werkgever gebonden zijn aan de cao. Als deze gebondenheid alleen maar bestaat vanwege een incorporatiebeding, dan kan je werkgever in de individuele arbeidsovereenkomst bepalingen opnemen die afwijken van de cao. Afwijken is dus niet toegestaan als de gebondenheid aan de cao voortvloeit uit een algemeen verbindend verklaring (AVV) of door het lidmaatschap van een werkgeversvereniging en vakbond.

Minimum-cao of standaard-cao

Er bestaan twee typen cao’s: een minimum-cao en een standaard-cao. De meeste cao’s zijn minimum-cao’s. Hierin is geregeld dat jij als werknemer minimaal recht hebt op de arbeidsvoorwaarden die in de cao staan vermeld. Jouw werkgever mag niet van deze voorwaarden afwijken in jouw nadeel, wel in jouw voordeel.
Er zijn ook cao’s die bepalen dat afwijken van de daarin opgenomen arbeidsvoorwaarden in geen geval is toegestaan, niet in het voordeel van de werknemer, maar ook niet in diens nadeel. Dit zijn de zogenoemde standaard-cao’s.

Uitleg cao-bepalingen is niet altijd eenvoudig

Uit de cao blijkt meestal duidelijk waar je als werknemer recht op hebt. Maar het komt geregeld voor dat in een cao een bepaling is opgenomen die toch tot discussie leidt, omdat de tekst van de cao niet duidelijk is. In de cao Bouw en Infra is bijvoorbeeld opgenomen dat werknemers recht hebben op een vergoeding voor verblijf in een hotel of pension als de bouwplaats zo ver van hun woning ligt dat dagelijks naar huis gaan onredelijk zou zijn. Maar, wat is onredelijk?

Vordering op grond van cao

Als werknemer heb je minimaal recht op het salaris en de arbeidsvoorwaarden die geregeld zijn in de cao. Als blijkt dat jouw werkgever een lager salaris heeft betaald dan hij op grond van de cao zou moeten betalen, dan kun je het verschil in salaris bij je werkgever vorderen. Mocht je werkgever weigeren het achterstallig loon aan je uit te betalen, dan kan het Juridisch Centrum namens jou een loonvorderingsprocedure starten bij de kantonrechter.

Vragen of meer weten over cao-recht?

Wil je weten of een cao in jouw geval van toepassing is en waar je dan recht op hebt? Of heb je een andere vraag over je arbeidsovereenkomst of cao? Het Juridisch Centrum adviseert je graag. Neem dus gerust contact op voor een gratis eerste advies. We zijn bereikbaar op werkdagen van 08.00 - 18.00 uur. Bel 088 – 777 10 10 of stel je vraag online.