Cao: collectieve arbeidsovereenkomst

Belangrijke aandachtspunten voor werkgevers

Als werkgever leg je de afspraken die je met jouw werknemer maakt over de arbeidsvoorwaarden vast in een individuele arbeidsovereenkomst. Daarnaast kan er een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) van toepassing zijn. Een cao is een schriftelijke overeenkomst met afspraken over arbeidsvoorwaarden die gelden voor een grote groep werknemers, bijvoorbeeld voor alle medewerkers van een bedrijf of in een gehele bedrijfstak. Is er geen cao of bedrijfsregeling? Dan gelden de wettelijke regels. Het Juridisch Centrum geeft advies aan werkgevers bij vraagstukken over cao.

Toepasselijkheid cao

Een cao kan op verschillende manieren van toepassing zijn op de arbeidsovereenkomst:

• Je bent als werkgever lid van een werkgeversvereniging en je werknemer is lid van een vakbond. Jouw onderneming moet ook vallen onder de werkingssfeer van de cao;
• De cao in jouw bedrijfstak is algemeen verbindend verklaard (AVV);
• In de arbeidsovereenkomst is een incorporatiebeding opgenomen.

Werkgeversvereniging – werknemersorganisatie

Werkgevers kunnen rechtstreeks of via een brancheorganisatie lid worden van een werkgeversvereniging. Bijvoorbeeld van VNO-NCW of MKB Nederland.
Werknemers kunnen zich aansluiten bij een vakbond. De bekendste vakbonden zijn FNV, CNV en De Unie.

Algemeen verbindend verklaring (AVV)

Door het algemeen verbindend verklaren van een cao geldt die cao voor alle bedrijven in een bepaalde branche. Alle werkgevers en werknemers moeten zich dan aan die cao houden. Ook als zij niet lid zijn van een werkgeversorganisatie of vakbond die deze cao hebben afgesloten.

Incorporatiebeding

Een incorporatiebeding is een bepaling in de arbeidsovereenkomst, waarin de cao op die arbeidsovereenkomst van toepassing wordt verklaard. Als een werkgever gebonden is aan een cao, zal hij meestal in de arbeidsovereenkomsten een dergelijk beding opnemen. Op die wijze is de werkgever er zeker van dat werknemers die geen lid zijn van een vakbond aan de cao gebonden zijn.

Valt mijn onderneming onder de reikwijdte van een cao of niet?

Niet elke sector heeft een cao en soms ben je er niet bewust van dat er in jouw sector een cao van toepassing is. Bij een onderneming met diverse bedrijfsactiviteiten is ook niet altijd duidelijk of je onderneming onder de reikwijdte van een cao valt. Bovendien zijn de werkingssfeerbepalingen in cao’s soms vaag geformuleerd.

Minimum-cao of standaard-cao

Er bestaan twee typen cao’s, te weten een minimum-cao en een standaard-cao. Minimum-cao’s zijn het meest gebruikelijk. In een minimum-cao is geregeld dat een werknemer minimaal recht heeft op de arbeidsvoorwaarden die in de cao staan vermeld. Als werkgever mag je niet afwijken van deze voorwaarden in het nadeel van de werknemer, wel in diens voordeel. Er zijn ook cao’s die bepalen dat afwijken van de daarin opgenomen arbeidsvoorwaarden in geen geval is toegestaan, niet in het voordeel van de werknemer, maar ook niet in diens nadeel. Dit zijn de zogenoemde standaard-cao’s.

Ondernemings-cao of bedrijfstak-cao

Er zijn twee soorten cao’s: een ondernemings-cao en een bedrijfstak-cao. Een ondernemings-cao geldt voor één specifiek bedrijf. Een bedrijfstak-cao geldt voor een gehele sector. Welke werkgevers onder die sector vallen, is geregeld in de cao zelf. In de cao is namelijk expliciet opgenomen welke ondernemingen het betreft.
Een ondernemings-cao of bedrijfstak-cao kan een minimum- of standaard-cao zijn.

Afwijken van cao in bepaalde gevallen toegestaan

In sommige gevallen mag je als werkgever afwijken van de cao. Dit is afhankelijk van hoe jij en je werknemer aan de cao gebonden zijn. Als deze gebondenheid alleen maar bestaat vanwege een incorporatiebeding, dan kun je in de individuele arbeidsovereenkomst bepalingen opnemen die afwijken van de cao. Afwijken is dus niet toegestaan als de gebondenheid aan de cao voortvloeit uit een algemeen verbindend verklaring (AVV) of door het lidmaatschap van een werkgeversvereniging en vakbond.

Hulp en advies voor werkgevers over cao-recht

Heb je vragen over hoe je een cao in jouw bedrijf moet toepassen? Of heb je een geschil met een van je werknemers over de cao? Neem contact op met het Juridisch Centrum voor een gratis eerste advies of maak een afspraak voor een vrijblijvende kennismaking bij ons op kantoor. We zijn bereikbaar op werkdagen van 08.00 - 18.00 uur. Bel 088 – 777 10 10 of stel je vraag online.